საშინაო და საგარეო პოლიტიკის აქტუალურ თემებზე „“ინტერპრესნიუსი“ პოლიტოლოგ ვაჟა ბერიძეს ესაუბრა.

- ბატონო ვაჟა, ფაქტია, ახლა ყველაზე აქტუალური თემაა თუ როგორ განვითარდება პროცესები უკრაინაში და უკრაინის ირგვლივ. უფრო სწორად, დაიწყებს თუ არა ფართომასშტაბიან საომარ მოქმედებებს რუსეთი უკრაინის წინააღმდეგ.

რა თქმა უნდა, ამ თემას ჩვენ აუცილებლად შევეხებით. მანამდე საუბარი საშინაო პოლიტიკის აქტუალური თემებით უნდა დავიწყოთ. მიუხედავად იმისა, რომ „ნაციონალები“ პარლამენტში შევიდნენ, არანაირი ნიშანი არაა იმისა, რომ მმართველი გუნდი, ანაც „ნაციონალები“ აპირებდნენ საპარლამენტო ფორმატში თანამშრომლობას.

„ქართული ოცნების“ ლიდერები ისევე როგორც არჩევნების წინ აცხადებდნენ რომ მათი მიზანია „ნაციონალების“ დასრულება, ამასვე აცხადებენ „ნაციონალები“ და სხვა ოპოზიციური ჯგუფები. მმართველი გუნდის მხრიდან თანამშრომლობაზე უარის თქმის ყველაზე გაუგებარი მაგალითია, თუ რა ხდება სენაკის საკრებულოში, სადაც იმის გამო, რომ უმრავლესობა არ აქვს „ქართულ ოცნებას“, ისინი ადგილობრივ საკრებულოში ბოიკოტის რეჟიმში არიან. ანუ იმას აკეთებენ, რასაც არჩევნების დასრულების შემდეგ პარლამენტში ოპოზიცია კარგა ხანს აკეთებდა.

გასულ კვირას „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარემ ოპონენტებისა და პარტნიორების გაკვირვება შეძლო იმით, როცა განაცხადა, რომ საარჩევნო ბარიერთან დაკავშირებული საკონსტიტუციო ცვლილებები 2023 წლამდე არ განხორციელდება.

თქვენ როგორ შეაფასებდით საშინაო პოლიტიკაში არსებულ ვითარებას?

- ჩვენს საშინაო პოლიტიკაში არსებულ ვითარებას ახალი გეოპოლიტიკური რეალობა განსაზღვრავს. „ახალი მსოფლიო წესრიგი“, რომელიც საბჭოთა კავშირის დაცემით დასრულდა, აღარ არსებობს. გეოპოლიტიკური რეალიები არსებითად შეიცვალა და ეს, თქვენ წარმოიდგინეთ, სენაკის საკრებულოში უცნაური სიურპლიასის განმაპირობებელიც კია.

საშინაო პოლიტიკაში არსებულ ვითარებას ახალი გეოპოლიტიკური რეალობა განსაზღვრავს. „ახალი მსოფლიო წესრიგი“, რომელიც საბჭოთა კავშირის დაცემით დასრულდა, აღარ არსებობს

ნამდვილად არ ვცდილობ პარადოქსული მსჯელობის გზას გავყვე, მაგრამ თუ ამ ურთიერთკავშირს გამოვრიცხავთ, ვერაფერს ავხსნით. ვერც იმას მივხვდებით, შეიჭრება თუ არა პუტინი უკრაინაში, სადაც ის უკვე კარგა ხანია არის, ყირიმიც ანექსირებული აქვს და ფაქტობრივად აკონტროლებს დონეცკს და ლუგანსკს.

ვერც იმას მივხვდებით, რატომ ჰყავს ასეთი ბევრი წინასწარმეტყველი უკრაინაში რუსების შეჭრის შესაძლებლობას და ვერც იმ კითხვაზე გავცემთ პასუხს, რა მოხდება თუ რუსები ჩვენს სტრატეგიულ პარტნიორ და მოკავშირე ქვეყანაში „შემდგომ შეჭრას“ არ განახორციელებენ.

„შემდგომი შეჭრა“ ბაიდენის ერთ-ერთი ბოლო განცხადების ახალი სიტყვათშეთანხმებაა, ჩანს, იმ ცნობილ ამერიკულ „ტვინის ტრესტებში“, ვიღაც დაფიქრდა, რომ რუსები უკვე შეჭრილები არიან არსებითად და ფაქტობრივად ყირიმსა და კიდევ ორ რეგიონში.

თუმცა, ამ კაკოფონიაში მხედველობის არიდან რჩებათ ერთი, არცთუ უმნიშვნელო გარემოება - რა მოხდება, თუ დღეს, ხვალ, ან ზოგადად მომავალში, უკრაინა დონბასში თავისი სუვერენიტეტის აღდგენას გადაწყვეტს, მათ შორის, სამხედრო შენაერთების გამოყენებით. ამ შემთხვევაში, რუსეთის აგრესია ისევ „შემდგომი შეჭრა“ იქნება?

არა, ბატონებო! რუსეთ-უკრაინის ომი უკვე მიმდინარეობს, უბრალოდ იქნება ყველასთვის სამწუხარო, თუ იგი „ცხელ ფაზაში“ გადავა. ეს მოხდება უამრავი ადამიანის სიცოცხლის ფასად, მიუხედავად იმისა, რომ თავისთავად იქნება უკრაინის თავისუფლებისათვის ბრძოლის ჰეროიკული აქტი და მისი ჭეშმარიტი დამოუკიდებლობის შესაძლო წინაპირობა.

რუსეთ-უკრაინის ომი უკვე მიმდინარეობს, უბრალოდ იქნება ყველასთვის სამწუხარო, თუ იგი „ცხელ ფაზაში“ გადავა. ეს მოხდება უამრავი ადამიანის სიცოცხლის ფასად, მიუხედავად იმისა, რომ თავისთავად იქნება უკრაინის თავისუფლებისათვის ბრძოლის ჰეროიკული აქტი და მისი ჭეშმარიტი დამოუკიდებლობის შესაძლო წინაპირობა

ასე რომ, კიდევ ერთხელ დავრწმუნდით ფუკუიამას იმ ხანად გაზიარებული მიგნების მცდარობაში - „ისტორიის დასასრული, უბრალოდ მისი კიდე უფრო დრამატული გაგრძელება აღმოჩნდა და კიდევ უფრო დაგვაშორა ისტორიის ჭეშმარიტი საზრისისგან, რასაც მშვიდობა, კეთილდღეობა და პროგრესი წარმოადგენს“.

მხოლოდ ამის თქმის შემდეგ გადავალ იმ უაღრესად მნიშვნელოვან მომენტებზე, რომელმაც ჩვენი შიდა პოლიტიკური ცხოვრება ახალი დრამატიზმით დატვირთა. რა თქმა უნდა, „ნაციონალები“ და „ოცნება“ პარლამენტში არ ითანამშრომლებენ. ეს მოსალოდნელიც არ იყო და ესეც ბუნებრივია საპარლამენტო ცხოვრებისთვის, ფაქტობრივად საპარლამენტო პოლიტიკური სისტემისთვის, რაზეც ქართული საზოგადოება დათანხმდა.

რაც შეეხება „ნაციონალების“ „დასრულებას“, ამას ვინც აცხადებდა, ის „ნაციონალებთან“ თანამშრომლობს კიდეც და ესეც პარადოქსის ნაწილია, ოღონდ ქართული პარადოქსის.

მართალია, დამოუკიდებელი ცხოვრების დიდი ისტორია არ გვაქვს, მაგრამ სხვათა გამოცდილება უნდა გავიაზროთ, გავიზიაროთ და შევთანხმდეთ, რომ ბოიკოტიც პოლიტიკური პროცესის ისეთივე ლეგიტიმური ფორმაა, როგორც საპარლამენტო დისკუსიებში აქტიური მონაწილეობა და მწვავე ოპონირება. ქუჩაც ისევე კანონიერი გზაა პოლიტიკური საქმიანობის, როგორც დარბაზებში და ტელეეთერებში პრობლემების საფუძვლიანი და გულდინჯი განსჯა.

მიუღებელი კი პირადად ჩემთვის და ვფიქრობ საზოგადოდაც, მხოლოდ ისაა, რომ ხალხი, ამომრჩეველი ამ პოლიტიკურ ბატალიებში არანაირ როლს არ ასრულებს და მხოლოდ კულუარული გარიგებების მხარდამჭერი ან მოწინააღმდეგეა ხშირ შემთხვევაში, თუ ყოველთვის არა.

და ეს ქართული პრაქტიკა შედუღაბებულია იმ დიდი ფულით, რომელიც კაციშვილმა არ იცის რამდენად კანონიერად აქვთ მოპოვებული მთავარი პოლიტიკური ძალების დამფინანსებლებს.

ახლა, ამის შემდეგ, საარჩევნო ბარიერთან დაკავშირებით ხვალ იმსჯელებენ პარლამენტში, 2023-ში თუ 2030-ში, სადამდეც ივანიშვილი თვლის, რომ უნდა მართოს საქართველო, ამას რა მნიშვნელობა აქვს.

საარჩევნო ბარიერთან დაკავშირებით ხვალ იმსჯელებენ პარლამენტში, 2023-ში თუ 2030-ში, სადამდეც ივანიშვილი თვლის, რომ უნდა მართოს საქართველო, ამას რა მნიშვნელობა აქვს

ორპარტიული იქნება ჩვენი პოლიტიკური სივრცე თუ მრავალპარტიული, არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს. ჩვენ არ გვყავს ევროპული ტიპის, სტრუქტურირებული, შესაბამისი ლეგალური ფინანსური რესურსით უზრუნველყოფილი პარტიები და ბარიერი რამდენი იქნება 3 თუ მეტი, ამას რაღა მნიშვნელობა აქვს?

- საშინაო პოლიტიკაში აშკარად დიდ უცნაურობასთან გვაქვს საქმე - მმართველი გუნდი იმ მუნიციპალიტეტებში სადაც მათ უპირატესობა არ აქვთ, ახერხებენ საკრებულოების მუშაობის ჩაშლას. ანუ აკეთებენ იმას, რასაც ოპოზიცია პარლამენტში ვერ გააკეთებს. მმართველი გუნდი კვლავ აცხადებს, რომ მათი მიზანია „ნაციონალების“ დაშლა, მაგრამ ვხედავთ, რომ იგივე „ნაციონალები“ გახარიას პარტიის წარმომადგენლებთან ერთად ცდილობენ ადგილობრივი ხელისუფლების მოვალეობის შესრულებას. თქვენ როგორ შეაფასებდით იმ საკრებულოებში მმართველი გუნდის ქცევას, სადაც მათ უპირატესობა არ აქვთ?

- როგორც აღვნიშნე, პოლიტიკური ბრძოლის ტაქტიკა პოლიტიკური გემოვნების საკითხია. ალიანსები, პოლიტიკურად და მსოფლმხედველობრივად რადიკალურად განსხვავებული ძალების თანამშრომლობა, ზოგჯერ გამოსავალია შექმნილი ჩიხური სიტუაციებიდან და ამას ევროპული დემოკრატიების გამოცდილებაც ცხადყოფს. ვერ ვიტყოდი, რომ „ოცნების“ ნაბიჯები ამ მხრივ დესტრუქციულია.

უბრალოდ, წამყვანი პოლიტიკური მოთამაშეები უნდა შეთანხმდნენ და ღიად განაცხადონ, რას ანიჭებენ პრიორიტეტს, - რახან ცნობენ ადგილობრივი არჩევნების შედეგებს, აღიარონ დამდგარი რეალობა, თუ გააგრძელონ პოლიტიკური პროცესის საბოტაჟი ადგილებზე ახალი არჩევნების დანიშვნის მიზნით.

სხვა შემთხვევაში, „ოცნების“ დემარშიც გაუგებარია და გახარია-ნაციონალების ფაქტობრივი ალიანსიც. მე პირადად, როგორც ერთი მოქალაქე და დამკვირვებელი, ველი „წალენჯიხის ექსპერიმენტის“ შედეგებს და იმედი მაქვს „აბაშის ექსპერიმენტზე“ წარმატებული აღმოჩნდება.

„ოცნების“ დემარშიც გაუგებარია და გახარია-ნაციონალების ფაქტობრივი ალიანსიც. მე პირადად, როგორც ერთი მოქალაქე და დამკვირვებელი, ველი „წალენჯიხის ექსპერიმენტის“ შედეგებს და იმედი მაქვს „აბაშის ექსპერიმენტზე“ წარმატებული აღმოჩნდება

უფროს თაობას ასეთი ექსპერიმენტიც ახსოვს.

- დამკვირვებელთა ნაწილის შეფასებით „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარემ ირაკლი კობახიძემ საარჩევნო ბარიერთან დაკავშირებით საკონსტიტუციო ცვლილებებზე კენჭისყრის 2023 წლამდე გადავადებით პრაქტიკულად თქვა შემდეგი - მმართველი გუნდის ინტერესებში არ შედის საშინაო პოლიტიკაში პოლიტიკურ ძალებს შორის პოლარიზაციის შემცირება. უცნაურია, მაგრამ რჩება შთაბეჭდილება რომ მმართველ ძალას, რომელიც ოპონენტების ერთ ნაწილს რადიკალებად, მეორე ნაწილს მათთან დაახლოებულებად, ხოლო მესამე ნაწილს კონსტრუქციულ ოპოზიციად მოიხსენიებს, მნიშვნელოვან თემებზე კი არა, მათთან საჯარო სივრცეში დებატებს არიდებს თავს, და სახეზე გვაქვს საკვანძო საკითხებზე ხელისუფლებისა და ოპოზიციის პინკ-პონკი, რომელზეც თვალის დევნებამაც დაკარგა აზრი.

შესაძლოა ვცდებოდე, მაგრამ რჩება შთაბეჭდილება, რომ სწორედ რბილად რომ ვთქვათ, გაუგებარი, უფრო სწორად არაჯანსაღი პოლიტიკური პროცესის შედეგია ის, რომ 30 წელია ქვეყანაში ვერა და ვერ ჩამოყალიბდა სახელმწიფოს მართვის გამართული და ეფექტური სისტემა. რა შეიძლება იყოს მიზეზი იმისა, რომ ჩვენში პოლიტიკური პროცესი აშკარად არასრულფასოვანია და შედეგად ქვეყანას მართვის გამართული სისტემაც რომ არ აქვს?

- დებატები მართლაც რომ საინტერესო იქნებოდა და ჩვენც, მოქალაქეებსაც უფრო ნათელი წარმოდგენა შეგვექნებოდა, რა უნდათ პოლიტიკურ ველზე მოძრავ აქტორებს. მაგრამ სად უნდა გაიმართოს ეს დებატები?

სავარაუდოდ, ტელეეთერებში, მაგრამ ჩვენ გვაქვს იმისი საკმარისი პოლიტიკური კულტურა და არსებობს სათანადო პროფესიონალიზმი, რომ უკიდურესად პოლიტიზებულ და პარტიულ ტელეეთერებში, მშვიდ და საქმიან ვითარებაში გავმართოთ პრინციპული და მწვავე დისკუსიები, რომლებიც არ გადაიზრდება ლანძღვა-გინებასა და აურზაურში? არა და არა.

ამას კიდევ სხვა, უფრო სერიოზული პრობლემისკენ მივყავართ, ყველაზე დიდი აუდიტორიის მქონე მედია - ტელემედია, ფაქტობრივად ორი წამყვანი პოლიტიკური ძალის კონტროლს სრულად ექვემდებარება. ლეგენდად იქცა თავდაპირველი მისწრაფებები ჩვენი მედიის დაბალანსებულ საინფორმაციო პოლიტიკაზე და დღეს კრიტიკული მედიის მოდური დეფინიციის ქვეშ ვხედავთ პროპაგანდისტული ომის ორ მხარეს - სამთავრობოს და ოპოზიციურს, საიდანაც მიუკერძოებელი, კვალიფიციური განსჯა სრულად არის გამქრალი.

მართალი ბრძანდებით, - სახელმწიფოს მართვის ეფექტური სისტემა არ არსებობს, მაგრამ განა 30 წელი საკმარისია ასეთი სისტემის ჩამოსაყალიბებლად ღარიბ და ტრანსფორმაციული ეკონომიკის ეტაპზე მყოფი ქვეყნისთვის?

მართალი ბრძანდებით, - სახელმწიფოს მართვის ეფექტური სისტემა არ არსებობს, მაგრამ განა 30 წელი საკმარისია ასეთი სისტემის ჩამოსაყალიბებლად ღარიბ და ტრანსფორმაციული ეკონომიკის ეტაპზე მყოფი ქვეყნისთვის?

ეს კი არა, რესურსებით მდიდარი პოსტსაბჭოთა ყაზახეთიც და მისი პოლიტიკური სისტემაც ბუტაფორია აღმოჩნდა და ავტოკრატიის წინააღმდეგ ამბოხებული, არავინ უწყის როდის და როგორ დაასაბუთებს თავის პრეტენზიას, იყოს ცენტრალური აზიის სუვერენული სახელმწიფო და უმნიშვნელოვანესი სუბიექტი. განსაკუთრებით მის მიმართ რუსული იმპერიული პრეტენზიებისა და საფრთხეების არსებობის პირობებში.

წარმატებით ფუნქციონირებადი სახელმწიფოს შესაქმნელად მხოლოდ სურვილი და დეკლარაციები არ კმარა. მით უმეტეს, უცხოეთიდან წაქეზებული სეპარატიზმისა და ქვეყნის 22%-ის ანექსიის პირობებში. მიუხედავად ამისა, გაცილებით მეტის გაკეთება შეიძლებოდა.

შევარდნაძის მმართველობისას კორუფციამ იმძლავრა, სააკაშვილის პერიოდში ავტორიტარიზმმა, ამ ეტაპზე არაფორმალური მმართველის ფაქტორი აფერხებს სახელმწიფო ინსტიტუტების გაძლიერებას.

შევარდნაძის მმართველობისას კორუფციამ იმძლავრა, სააკაშვილის პერიოდში ავტორიტარიზმმა, ამ ეტაპზე არაფორმალური მმართველის ფაქტორი აფერხებს სახელმწიფო ინსტიტუტების გაძლიერებას

საჭირო საქმე გაკეთდა, სხვათა შორის, ოპოზიციის ნაწილის აქტიური ჩართულობით. მიღწეულიც იმას სჯობს, რაც იყო. მეტის საშუალება ამ ეტაპზე თითქოსდა არც არის, რასაც მე არ დავეთანხმებოდი

რა თქმა უნდა, ამ მხრივ დაუყოვნებლივ არის ვითარება შესაცვლელი. აი, პრემიერი ღარიბაშვილი შეგვპირდა, რომ მომავალ ერთ წელიწადში 4-5 წლის საქმეს გააკეთებს. ვირწმუნოთ და იმედი ვიქონიოთ, რომ პოლიტიკური ინსტიტუტებიც გაძლიერდება და ოდესმე მართვის გამართული სისტემაც გვექნება.

- მმართველი გუნდის ლიდერების განცხადებებს თუ მივადევნებთ თვალს, რჩება შთაბეჭდილება, რომ ქვეყანაში თითქოს რაღაცები კი კეთდება, მაგრამ, ფაქტია, რომ საერთო სურათი მაინც მძიმე შთაბეჭდილებას ტოვებს.

სხვისი არ ვიცი, მაგრამ ჩემზე დამთრგუნველადაც კი იმოქმედა გასულ კვირის ამბავმა იმაზე, რომ ხელისუფლებამ და ოპოზიციამ ყველაზე მოწყვლად ჯგუფზე, პენსიონერებზე იზრუნეს და 2023 წლის იანვრიდან პენსიონერებს სასესხო განაკვეთი 36%-დან 26%-მდე დაიწევს. ეს კი ბიუჯეტს 15 მილიონი ლარი დაუჯდება.

ბევრი იტყვის, რაც იყო იმას ხომ სჯობს, მეტის გაკეთება იმ მოცემულობაში რაც გვაქვს, შეუძლებელი იყოო. შესაძლოა, ასეც იყოს, მაგრამ მომხდარის ზარ-ზეიმით ხალხზე ზრუნვად წარმოჩენა, რომ უხერხულიც კი იყო, მგონი, საკამათო არ უნდა იყოს.

როგორც ჩანს, განსაკუთრებით ხელისუფლებას ავიწყდება, რომ ბევრ სფეროში არასახარბიელო მოცემულობების გამოსასწორებლად ირჩევს მათ ხალხი. მეტიც, როცა ხელისუფლებაში ხარ სწორედ „ამ არასახარბიელო მოცემულობების“ გამოსწორების ჟინი უნდა ჰქონდეს ხელისუფლებას. გამოსწორება კი არა, ახლა ვიგებთ, რომ „ქართული ოცნების“ ხელისუფლება ისევე უსმენს ხალხს, მათი გუნდის წევრებსაც, რის გამოც ხალხმა „ნაციონალებს“ უარი უთხრა.

ვითარებაში, როცა საშინაო და საგარეო ფაქტორების გამო ქვეყანას უამრავი გამოწვევა აქვს, თქვენ როგორ შეაფასებდით ხელისუფლების მიერ გადადგმულ, თუ არდაგადადგმულ, იგულისხმება უკრაინასთან დაკავშირებით საკმაოდ ორაზროვანი ნაბიჯებს?

- მოგახსენებთ იმ თანმიმდევრობით, რა თანმიმდევრობითაც ეს შეკითხვა ჩამოაყალიბეთ. ვიდრე უკრაინასთან დაკავშირებულ დამოკიდებულებებზე ვიტყოდე, შევნიშნავ, რომ უმნიშვნელოვანეს თემას შეეხეთ. პენსიები მართლაც იყო და არის ამ ქვეყნის ყველა ხელისუფლების აქილევსის ქუსლი.

მოგეხსენებათ, ამა თუ იმ საზოგადოების ცივილიზებულობა იმით განისაზღვრება რამდენად ზრუნავს იგი ბავშვებსა და მოხუცებზე. ბავშვები ჩვენთან, როგორც ყველგან სხვაგან, გვიყვარს და შეძლებისდაგვარად მაქსიმალურად ვზრუნავთ მათზე, მათ ჯანმრთელობასა და განათლებაზე.

აი მოხუცები კი ულმობლად უყურადღებოდ დავტოვეთ. მხოლოდ ძლიერი ოჯახური და ნათესაური ტრადიციების ამარა. არადა, უმძიმეს გარემოში, ეს კავშირებიც ზოგჯერ არ მუშაობს. ზოგადად, მთავრობა, რა თქმა უნდა, აკეთებს, ჩვეულებისდაგვარად ბევრს, მაგრამ ამ მიმართულებით ძალისხმევა აშკარად არასაკმარისია.

რაზეც თქვენ მიუთითეთ, საჭირო საქმე გაკეთდა, სხვათა შორის, ოპოზიციის ნაწილის აქტიური ჩართულობით. მიღწეულიც იმას სჯობს, რაც იყო. მეტის საშუალება ამ ეტაპზე თითქოსდა არც არის, რასაც მე არ დავეთანხმებოდი.

რეფინანსირების განაკვეთზე საპენსიო სესხის პროცენტის მიბმა საუკეთესო გამოსავალი ნამდვილად არ მგონია

ეს ერთი კონკრეტული ბანკის - „ლიბერთის“ ბრალი, რა თქმა უნდა, არ არის, მათ შორის არც სესხებზე მაღალი საპროცენტო განაკვეთები. მოგეხსენებათ, საბანკო სფერო მომგებიანობის მიხედვით, ერთ-ერთ მოწინავე ადგილზეა ევროპაში და ამ მომგებიანობას თავისი წინაპირობები და მიზეზები აქვს.

რა თქმა უნდა, გასააქტიურებელია ამ მიმართულებით მთავრობის და პოლიტიკური პარტიების მცდელობები და ნათესავების იმედად ჩვენი მყოფი პენსიონერები, რომლებიც საკუთარი პენსიით მხოლოდ წამლებსაც კი ვერ ყიდულობენ, მეტ ყურადღებას იმსახურებენ. ეს ვარიანტიც წინას სჯობს, მაგრამ რეფინანსირების განაკვეთზე საპენსიო სესხის პროცენტის მიბმა საუკეთესო გამოსავალი ნამდვილად არ მგონია.

მიუხედავად ამ ყველაფრისა, რუსეთის აგრესიის დაგმობა უფრო ცალსახა და მკაფიო უნდა ყოფილიყო, აღარაფერს ვამბობ შესაბამის განცხადებაში რუსეთის საერთოდ მოუხსენიებლობაზე

რაც შეეხება ჩვენი ხელისუფლების პოლიტიკას უკრაინასთან დაკავშირებით, არ მიმაჩნია, რომ რაიმე ორაზროვნებასთან გვაქვს საქმე. ცხადია, პარლამენტის განცხადება არ იყო მკაფიო, არც პრეზიდენტს და პრემიერს გამოუდიათ პარტნიორი ქვეყნის მხარდასაჭერად თავი, მაგრამ ასეთია ივანიშვილის დამოკიდებულება რუსეთის მიმართ. ის ცდილობს არ გააღიზიანოს პუტინი, მას არ ავიწყდება, რომ თავისი დიდი ქონება რუსეთში აქვს ნაშოვნი და „გაზპრომის“ აქციონერიცაა.

იქნებ პრობლემა იმაშია, რომ არც ხალხი, ამომრჩეველია მეტი აქტიური პროტესტის მომხრე, ყოველ შემთხვევაში ქართული საზოგადოების საკმაო ნაწილი. თუ ჩვენი მოქალაქეების უმრავლესობა სხვა ნაბიჯების და პოლიტიკის მომხრეა, ეს უნდა გამოჩნდეს აქციებზე, მედიაში და არჩევნებზე, ბოლოს და ბოლოს.

თან არც ზელენსკის ხელისუფლების დამოკიდებულება იყო წლების განმავლობაში ივანიშვილის და მისი პოლიტიკისადმი მკაფიოდ კეთილგანწყობილი. მიხეილ სააკაშვილის დიდმოხელედ და რეფორმების მიმართულების მთავარ ქურუმად დანიშვნა, ქართული სამართლის მიერ დევნილი ადეიშვილის გენერალური პროკურორის მრჩევლობა და ა.შ. ნამდვილად ვერ ჩაითვლება ზელენსკის და მისი გუნდის საქართველოს ამჟამინდელი ხელისუფლებისადმი ცალსახა კეთილგანწყობის გამოხატულებად.

თუმცა, მიუხედავად ამ ყველაფრისა, რუსეთის აგრესიის დაგმობა უფრო ცალსახა და მკაფიო უნდა ყოფილიყო, აღარაფერს ვამბობ შესაბამის განცხადებაში რუსეთის საერთოდ მოუხსენიებლობაზე.

ყველაფერი გაცილებით რთულად შეიძლება წარმიმართოს საშინაო და საგარეო ფაქტორების ექსტრემალური ცვლილების პირობებში და მაშინ, ერთადერთი სამომავლოდ შესაძლო ვარიანტი, შეიძლება გახდეს რომელიმე პოპულისტი ლიდერი ან რომელიმე პრორუსული ძალა

- პრემიერი ირაკლი ღარიბაშვილი აცხადებს, რომ „4-5 წელიწადში გასაკეთებელი 1 წელში გაკეთდება“, ხელისუფლება ხელს შეუწყობს ადგილობრივი კომპანიების გაძლიერებას, წელს ხელისუფლებას დასაქმების აქტიურ პოლიტიკას დაიწყებს და ასე შემდეგ. რამდენად გაქვთ მოლოდინი იმისა, რომ ხელისუფლება ერთ წელიწადში 4-5 წლის გასაკეთებელს გააკეთებს?

- ღმერთმა ქნას! გასაკეთებელი მართლაც ბევრი დარჩა ამ ხელისუფლებას, ოღონდაც პრემიერისგან ასეთი მკაფიო რეგლამენტაციის მომხრე არ ვიქნებოდი, არც მისი დღევანდელი განცხადება მომეწონა.

მან ბრძანა, რომ კოვიდ-ვაქცინა „ომიკრონთან“ მიმართებაში არაეფექტური აღმოჩნდა. არ მგონია ფაქტობრივად ასეთი დასკვნის გაკეთებას იძლეოდეს ის დაკვირვება, რასაც სპეციალისტები მთელ მსოფლიოში და მათ შორის, საქართველოშიც აწარმოებენ.

არადა, მქონდა რა პატივი მასთან ერთად მცირე ხნის განმავლობაში მუშაობის, ივანიშვილის მრჩეველთა საბჭოში, შემიძლია ვთქვა, რომ იგი გონიერი, განათლებული პიროვნება და ძალიან კარგი მენეჯერია. ჩანს, ეს ხარვეზები მრჩევლებთან და თანაშემწეებთან არაეფქტური თანამშრომლობის შედეგია.

- ვხედავთ, რომ ოპოზიციურ ფლანგზეც საკმაოდ გაურკვეველი ვითარებაა. „ნაციონალები“ პარლამენტში კი შევიდნენ, მაგრამ რის გამოც თქვეს რომ შევიდნენ, ჯერ არ ჩანს, რომ ისინი შეძლებენ პარლამენტში საგამოძიებო კომისიების შექმნას.

ვადამდელი არჩევნების მოთხოვნა, ისევე როგორც მესამე პრეზიდენტის გათავისუფლება, რომ არარეალისტურად გამოიყურება, ეგეც ფაქტია. ისიც ნათლად ჩანს, რომ მმართველი გუნდი, რომელიც მიშელის შეთანხმებიდანაა გამოსული, სულაც არ აპირებს მას დაუბრუნდეს და ჩვენი დასავლელი პარტნიორების რეკომენდაციები გაითვალისწინოს. თუ როგორ განვითარდა პროცესები გაუქმებული ინსპექტორის სამსახურის ირგვლივ და როგორ ჩაიარა ახალი კანდიდატების საკითხის განხილვამ პარლამენტში, ვნახეთ.

დღეს ბევრი საუბრობს იმაზე, რომ თუ ოპოზიციამ თავისი ბრძოლის ტაქტიკას არ, თუ ვერ გადახედა, 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე მას გამარჯვების შანსი არ ექნება. „ნაციონალების“ პარლამენტში დაბრუნების შემდეგ ერთი მხრივ მმართველი გუნდის, ხოლო მეორე მხრივ „ნაციონალების, და მესამე მხრივ დანარჩენი საპარლამენტო ოპოზიციის მოქმედების კონტურები მეტ-ნაკლებად ჩანს, მაგრამ კარგი არაფერი.

რა ტიპის ცვლილებები უნდა მოხდეს ოპოზიციურ ფლანგზე, რომ 2024 წლის არჩევნებზე საზოგადოებამ ოპოზიცია მმართველი გუნდის ალტერნატივად მიიჩნიოს?

- უწინარეს ყოვლისა, ხელისუფლებაც და ოპოზიციაც განსაკუთრებით უნდა გაუფრთხილდეს გახარიას და მის პარტიას. მხოლოდ ამ პარტიის სერიოზულ პოლიტიკურ ძალად ჩამოყალიბება მისცემს შანსს მმართველ გუნდსაც და ოპოზიციასაც, ამ შემთხვევაში მე მხოლოდ „ნაციონალებს“ და შემდეგ სხვებსაც ვგულისხმობ, 2024-ში გაიმარჯვოს.

შანსს, მეთქი, და არა გარანტირებულ წარმატებას. სხვა შემთხვევაში დღეს თუ არა ხვალ, ხვალ თუ არა 2023-ში, საპროტესტო ელექტორატი პოლიტიკურ პროცესს ჩიხში შეიყვანს და ისევ ქუჩიდან მოხდება ხელისუფლების შეცვლა. თან, არ არის უცილობელი, რომ ეს ყველაფერი მშვიდობიანად მოხდეს, თუ გავითვალისწინებთ ახალ გეოპოლიტიკურ რეალობას და საგარეო ფაქტორს (რუსეთი,თურქეთი,სომხეთი-ირანი...). ეს ყველაფერი მხოლოდ ამ ძალის გაძლიერებით იქნება შესაძლებელი.

დღეს და ხილულ პერსპექტივაში მხოლოდ გახარია და მისი პარტიაა ერთი მხრივ, ხელისუფლების, ხოლო მეორე მხრივ, „ნაციონალური“ ოპოზიციის ერთადერთი რეალური ალტერნატივა. აქვე დავაზუსტებ, რომ ალტერნატივა სულაც არ ნიშნავს, რომ ის ჩაანაცვლებს უეჭველი ან ხელისუფლებას, ან ოპოზიციას, როგორც მთავარი ოპოზიციური ძალა.

ყველაფერი გაცილებით რთულად შეიძლება წარმიმართოს საშინაო და საგარეო ფაქტორების ექსტრემალური ცვლილების პირობებში და მაშინ, ერთადერთი სამომავლოდ შესაძლო ვარიანტი, შეიძლება გახდეს რომელიმე პოპულისტი ლიდერი ან რომელიმე პრორუსული ძალა.

ისტორიულ პერსპექტივაში ამ ომში გამარჯვება მართლაც ძვირი დაუჯდება რუსეთს და პუტინს. იგი შესაძლოა რეალურად იქცეს „პიროსის გამარჯვებად“. უკრაინელებისთვის კი ეს დიდი ტრაგედია შეიძლება თავისუფლებისა და ნათელი მომავლისთვის ბრძოლის მარადიულ ჰეროიკულ აქტად იქცეს

თუმცა, საამისოდ არც გახარია აკეთებს ბევრს. ფაქტობრივად ის პოლიტიკური ველიდან გასულია. არ აკეთებს განცხადებებს და შეფასებებს. საზოგადოებისთვის გაუგებარია „ნაციონალებთან“ მისი თანამშრომლობის მიზეზები და სამომავლო საქმიანობის პერსპექტივები. ჩანს, რომ მას არ აქვს სათანადო ფინანსები, რის გარეშეც ამ ქვეყანაში სერიოზული პოლიტიკური ძალის ჩამოყალიბება და ნორმალური პოზიციონირება შეუძლებელია.

თან, მან უნდა გაითვალისწინოს, რომ ეს ფინანსები უნდა იყოს უფრო ღია და გამჭვირვალე, ვიდრე დღევანდელი მთავარი პოლიტაქტორების ფულია. ამის გაკეთება, ასეთი დამფინანსებლის ან დამფინანსებლების მოძიება უაღრესად რთული ჩანს. თუ ამ ამოცანას ვერ გადაწყვეტს, ის ივანიშვილის ან „ნაციონალების“ იოლი საკბილო გახდება ხილულ პერსპექტივაში.

ისიც არ არის დამაჯერებელი, რომ არათუ სათანადო სოციალური ბაზა ვერ იპოვა გახარიამ, არამედ თანამოაზრეებიც მხოლოდ თავისი სამოხელეო სამეგობროდან ჰყავს. მასთან ვერ ვხედავთ არათუ მეტ-ნაკლებად ცნობად სახეებს და ავტორიტეტებს, არამედ მზარდ პარტიულ ლიდერებსაც, რომელთა ზრდაც საზოგადოებისთვის შესამჩნევია.

თუ ამ მიმართულებებით გახარია კიდევ დაახანებს, უკვე ვეღარ შეასრულებს პოლიტიკური სიტუაციის გადარჩენის და მთავარი აქტორების რეალური ალტერნატივის ფუნქციას, რითაც ფაქტობრივად გაქრება პოლიტიკური ველიდან ან გააგრძელებს არცთუ შთამბეჭდავ საქმიანობას.

- უკრაინასა და უკრაინის ირგვლივ არსებული ვითარება საერთაშორისო პოლიტიკის ყველაზე მნიშვნელოვან და აქტუალურ თემად რჩება. დამკვირვებელთა უმრავლესობა რუსეთის მიერ უკრაინის წინააღმდეგ ფართომასშტაბიანი სამხედრო ოპერაციის დაწყებას არ გამორიცხავენ. კრემლი მოვლენათა ასეთ განვითარებას გამორიცხავს, მაგრამ რეალურად ხდება ის, რომ რუსული მხარე აგრძელებს უკრაინის საზღვრის სხვადასხვა მიმართულებაზე თავისი ძალების კონცენტრირებას.

ამ კონცენტრაციის გამო სამხედრო ექსპერტები მოვლენათა განვითარების სხვადასხვა სცენარებზე საუბრობენ. რადგან რუსეთის მიერ უკრაინის წინააღმდეგ საომარი მოქმედებების ალბათობა პრაქტიკულად ყოველ დღე იზრდება, უკრაინის ირგვლივ მიმდინარე პროცესები არ ეხება მარტო უკრაინას, ეს გვეხება ჩვენც, და მზად უნდა ვიყოთ ნებისმიერი განვითარებისათვის. რადგან ასეა აქტუალური თემაა მართლაც რომ დაიწყოს საომარი მოქმედები უკრაინაში, გაჩენილი საფრთხეების თავიდან ასაცილებლად სავარაუდოდ, რა ნაბიჯები უნდა გადადგას საქართველოს ხელისუფლებამ?

- პირველ რიგში, ისევ ხაზს გავუსვამ, რომ რუსეთ-უკრაინის ომი კარგა ხანია მიმდინარეობს, ის ჰიბრიდული ომის ჩარჩოებსაც გასცდა და დღეს სახეზე გვაქვს სპეციფიკური ვითარება. არ გამოვრიცხავ, რომ პუტინი ფართომასშტაბიან შეჭრაზე წავიდეს, თუმცა, ეს იქნება მისი დიდი შეცდომა.

არ მგონია, რომ ის ამ მზაკვრულად დაგებულ ხაფანგში აღმოჩნდეს. ეს შეჭრა არ იქნება მისთვის იოლი გასეირნება, მაგრამ რუსული და უკრაინული არმიების შეპირისპირებითი დახასიათებისას, უთანაბრობა არათუ თვალშისაცემი, არამედ წარმოუდგენლად დიდია.

ისტორიულ პერსპექტივაში ამ ომში გამარჯვება მართლაც ძვირი დაუჯდება რუსეთს და პუტინს. იგი შესაძლოა რეალურად იქცეს „პიროსის გამარჯვებად“. უკრაინელებისთვის კი ეს დიდი ტრაგედია შეიძლება თავისუფლებისა და ნათელი მომავლისთვის ბრძოლის მარადიულ ჰეროიკულ აქტად იქცეს.

ევროპა არ დაკარგავს თავის გადამწყვეტ როლს გლობალური პროგრესისა და უსაფრთხოების თვალსაზრისით, თუმცა, ასეთი ვითარების კონტურები ამ ეტაპზე არ ჩანს

ასეა თუ ისე, ჩვენი მოძმე უკრაინელი ხალხი განსაცდელშია და ყველაფერი უნდა გააკეთოს ქვეყნის პოლიტიკურმა ხელმძღვანელობამ, რომ ჩვენი მხარდაჭერა წონადი, შესამჩნევი და რეალური გახდეს.

ამასთან, ნაბიჯები აუცილებელია დიპლომატიური და პოლიტიკური არხებით შევათანხმოთ ჩვენი ქვეყნის სტრატეგიულ პარტნიორებთან. ეს ნაბიჯები უნდა იყოს აწონილ-დაწონილი და მოზომილი, რათა ჩვენი ეროვნული ინტერესები არ დაზარალდეს.

- ფაქტია, რომ კრემლის ქმედებები ეგზისტენციალური საფრთხეა საერთო ევროპული უსაფრთხოებისთვის. ბრიუსელსა და ევროპის სხვადასხვა დედაქალაქებში ევროპული უსაფრთხოების ახალი კონსტრუქციაზე დაწყებულია მსჯელობა. ბევრის აზრით, იგი შესაძლებლობაცაა იმ ქვეყნებისთვის, ვინც თვლის, რომ მისი უსაფრთხოების გარანტორი ევროპული უსაფრთხოება უნდა იყოს. ამ თემების განხილვაში უნდა იყოს თუ არა აქტიურად ჩართული ოფიციალური თბილისი? თუ არა, რატომ?

- აბსოლუტურად მართებულად მიუთითეთ ევროპული უსაფრთხოების ახალი კონსტრუქციის მნიშვნელობაზე ჩვენთვის. დასანანია, რომ ამ სისტემის ჩამოყალიბებას, სავარაუდოდ, დრო დასჭირდება. ბევრი რამ ევროპელებისთვისაც არ არის ამ ეტაპზე ცხადი.

ტრამპის ფაქტორით შეზანზარებული დასავლეთი და უსაფრთხოების სისტემა ბაიდენმა ძველებურად ვერ შეკრა, არ აღმოჩნდა მისი რეანიმირება იოლი. ჩინეთის ფაქტორი სადღეისოდ და უფრო სახვალიოდ, გაცილებით მნიშვნელოვანი ხდება.

მყისიერი რეაგირება ამ მიმართულებით და შტატები-დიდი ბრიტანეთი-ავსტრალია ახალ ღერძად ჩამოყალიბება ნატოს როლის გამაძლიერებლად და თუნდაც ეფექტურ საპირწონედ ძნელია იქნას განხილული. მიუხედავად ამის, ნება მომეცით დავეთანხმო თქვენი შეკითხვის პათოსს, ევროპა არ დაკარგავს თავის გადამწყვეტ როლს გლობალური პროგრესისა და უსაფრთხოების თვალსაზრისით, თუმცა, ასეთი ვითარების კონტურები ამ ეტაპზე არ ჩანს.

ახლა დასავლეთი ახალი ზღუდის აღმართვას აღმოსავლეთ ევროპაში ვარაუდობს. ეს კი არ იქნება სწორი და არ იქნება საკმარისი. დღევანდელ მსოფლიოში ბარიერების აღმართვა გეოგრაფიული ნიშნით ყოველგვარ აზრს მოკლებულია

ერთადერთი, რაც როგორც ამ ქვეყნის ერთ მოქალაქეს და ანალიტიკოსს მიმაჩნია მართებულად, ესაა გაეროს გარდაუვალი რეფორმირება და გლობალური უსაფრთხოების სისტემაში მისი როლის გაზრდა, პოლიტიკოსებსა და მეცნიერებს, ექსპერტებს შორის „ცივი ომის“ რეციდივების უარყოფა, რაც თვალნათლივ შეინიშნება არამარტო ასაკოვან ადამიანებს, არამედ მომდევნო თაობებს შორისაც, ისინი ცდილობენ იმდროინდელი კომფორტული სააზროვნო გარემოს აღდგენას, დრო-ჟამის - როცა ორმა მთავარმა პოლუსმა იცოდა ვინ იყო მტერი და ვინ მოყვარე, ვინ მართალი და ვინ მტყუანი.

დღეს ვითარება გაცილებით რთულია და დასავლეთის წარუმატებელი კამპანიების ჯაჭვი გრძელდება - კორეის პერიპეტიებს სხვადასხვა დროს მოჰყვა ვიეტნამი, ახლო აღმოსავლეთი, ერაყი, ლიბია, ავღანეთი და სხვა და სხვა და სხვა.

ახლა დასავლეთი ახალი ზღუდის აღმართვას აღმოსავლეთ ევროპაში ვარაუდობს. ეს კი არ იქნება სწორი და არ იქნება საკმარისი. დღევანდელ მსოფლიოში ბარიერების აღმართვა გეოგრაფიული ნიშნით ყოველგვარ აზრს მოკლებულია.

ჰიპერბგერითი შეიარაღებით მიღწეული უპირატესობით გათამამებული პუტინის შეჩერება იოლი არ იქნება. ეს კი საფრთხეს უქმნის პროგრესს და ხალხების, მათ შორის რუსი ხალხის მომავალს.

“ინტერპრესნიუსი“

კობა ბენდელიანი